Wat is het gevolg van pesten op de werkvloer voor de organisatie?
Pesten is niet alleen schadelijk voor het slachtoffer… Het is ook van invloed op de dader, de mensen die getuige zijn, de cultuur op de afdeling en uiteindelijk op de resultaat. De cultuur op de hele afdeling verandert, werknemers merken dat je door pestgedrag je doel kunt bereiken. Steeds meer geldt het recht van de sterkste.
Ook de getuigen hebben hier last van, ze gaan met minder plezier naar het werk en voelen zich machteloos. Ze zijn bang zelf slachtoffer te worden en hebben vaker last van gezondheidsklachten. Afdelingen waar gepest wordt hebben een hoog verzuim en groot personeelsverloop. De gevolgen voor het bedrijf liegen er niet om: productieverlies, groot verloop en een hoog ziekteverzuim.
Pestgedrag waarbij niemand ingrijpt heeft ook nadelige gevolgen voor de dader. Die leert niet om grenzen te stellen aan het eigen gedrag. Hij of zij merkt dat het geoorloofd is om met pestgedrag en terreur bepaalde doelen te bereiken. Hoe vaker hij of zij succes boekt, des te vaker gaat hij of zij dit gedrag in meer situaties vertonen. Ingrijpen wordt steeds moeilijker.
Wat zijn de gevolgen voor uw medewerker; het slachtoffer?
Pesten is veel schadelijker dan veel mensen denken. Je ziet dat een slachtoffer een keertje gepest wordt, maar je realiseert je niet dat je maar een deel van het pestgedrag waarneemt.
Anders dan de daders weet het slachtoffer niet wanneer de volgende pesterij zal komen. Hij of zij is vaak acht uur per dag, vijf dagen in de week bezig zich geestelijk voor te bereiden op de volgende aanval. Dat breekt op… Al na enkele dagen hebben slachtoffers last van psychosomatische klachten: hoofdpijn, maag- en darmklachten, trillen, transpireren, hartkloppingen, gespannenheid en slaapproblemen. Als het pesten aanhoudt worden de klachten chronisch. Ze treden ook nog op als het slachtoffer niet meer gepest wordt.
Na ongeveer een half jaar lijden veel slachtoffers aan een Post Traumatisch Stress Syndroom (PTSS). Mensen hebben dan last van nachtmerries, geheugenverlies, concentratieverlies, vermijdingsgedrag en flashbacks van de nare gebeurtenis. Nogal wat slachtoffers worden arbeidsongeschikt.
Blijft een slachtoffer echter hetzelfde werk doen, dan treedt na twee jaar veelal een Algemeen Angst Syndroom op. Slachtoffers veranderen dan blijvend van persoonlijkheid, ze vertrouwen niemand meer. Zelfs niet de mensen in hun privé-situatie of mensen die werkelijk het beste met hen voor hebben. Naast deze klachten lijden slachtoffers aan depressie en hebben zelfs gedachten aan zelfmoord. Geschat wordt dat één op de tien zelfmoorden te maken heeft met pesten.
Wat zegt de wet over wat ik als werkgever moet doen?
Sinds 1994 vallen pestgedrag en seksuele intimidatie onder de Arbo-wet. Hierin staat dat de werkgever binnen het algemene arbobeleid een beleid dient te voeren met betrekking tot het beschermen van werknemers tegen seksuele intimidatie en tegen agressie en geweld. Onder agressie en geweld verstaat de wet voorvallen waarbij een werknemer psychisch of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd of aangevallen en dit onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met het verrichten van de arbeid. Pestgedrag wordt in de Arbo-wet dus opgevat als een vorm van agressie en geweld.
De wet legt een verbinding met het ‘gewone’ arbeidsomstandighedenbeleid. De werkgever moet aandacht besteden aan agressie en geweld bij het maken van een risico-inventarisatie met een plan van aanpak. De Arbeidsinspectie moet de naleving van de Arbo-wet controleren en indien nodig een eis tot naleving stellen. De Arbeidsinspectie kan de nalatige werkgever een bestuurlijke boete opleggen.
De ondernemingsraad kan ook een beroep op de Arbeidsinspectie doen. In iedere regio heeft de Arbeidsinspectie bovendien een vertrouwensinspecteur aangesteld. Daar kan men met klachten terecht. Ook het Burgerlijk Wetboek kan de werkgever aansporen iets tegen pesten te doen. Zo staat erin dat de werkgever en de werknemer verplicht zijn zich als een goed werkgever en een goed werknemer te gedragen.